Η πόλη της Δράμας τίμησε την 110η επέτειο της απελευθέρωσής της από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής με τα εγκαίνια και τη φιλοξενία της έκθεσης της υπηρεσίας του Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου (ΥΔΙΑ} του υπουργείου Εξωτερικών: «Η Ελλάδα ελεύθερη – Αναγνώριση και σύναψη διπλωματικών και προξενικών σχέσεων».
Η έκθεση, που δημιουργήθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, διοργανώνεται στη Δράμα με πρωτοβουλία του δήμου, του Πολιτιστικού Οργανισμού – Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους και του συλλόγου Φίλοι Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας. Θα διαρκέσει μέχρι τις 10 Ιουλίου και φιλοξενείται σε ένα από τα ιστορικότερα κτίρια, στην καρδιά της παλιάς αγοράς, το πλήρως ανακαινισμένο πολιτιστικό κέντρο «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», που κατασκευάστηκε το 1906 και μετά τον πόλεμο λειτουργούσε ως καφενείο, στο οποίο οι κάτοικοι της πόλης έδωσαν το όνομα «Ελευθερία».
Μέσα από την έκθεση της ΥΔΙΑ του ΥΠΕΞ, που αναπτύσσεται πάνω σε 43 υψηλής ανάλυσης μπάνερς, γίνεται κατανοητό στον επισκέπτη πως η αναγνώριση της Ελλάδας από τα υπόλοιπα κράτη και η σύναψη διπλωματικών σχέσεων με αυτά, ήταν απαραίτητες προϋποθέσεις για να καταστεί η πατρίδα μας πραγματικά ανεξάρτητη χώρα.
Ταυτόχρονα, παρουσιάζονται οι λεπτές ισορροπίες που έπρεπε να τηρηθούν και οι αμφιβολίες που υπήρχαν για το κατά πόσο ήταν εφικτό, μεγάλες δυνάμεις της εποχής να συνάψουν διπλωματικές σχέσεις με μια μικρή χώρα που αγωνίζονταν να κερδίσει την ανεξαρτησία της.
Επίσης, ο επισκέπτης βλέπει για πρώτη φόρα από κοντά ανεκτίμητης ιστορικής αξίας έγγραφα, διατάγματα και επιστολές που έχουν διασωθεί και φέρουν τις υπογραφές του Ιωάννη Καποδίστρια, του βασιλιά Όθωνα, του Σπυρίδωνα Τρικούπη και πολλών ακόμα μεγάλων προσωπικοτήτων της εποχής.
«Μετά δακρύων χαράς εδέχθησαν ως σωτήρα τον Ελληνικόν Στρατόν…»
Στην ομιλία του στα εγκαίνια της έκθεσης, ο σύμβουλος προϊστάμενος της υπηρεσίας, εμπειρογνώμονας πρεσβευτής Γιώργος Πολυδωράκης τόνισε -μεταξύ άλλων- πως αποτελεί τιμή για την ΥΔΙΑ που η παρουσίαση της έκθεσης συμπίπτει με τον εορτασμό των 110 ετών από την απελευθέρωση της Δράμας το 1913 και συμπεριλαμβάνεται στο πρόγραμμα των φετινών Ελευθερίων.
Αναφέρθηκε δε στο τηλεγράφημα που απέστειλε προς το υπουργείο Στρατιωτικών την 1η Ιουλίου 1913 ο αντιστράτηγος Βίκτωρ Δούσμανης, το οποίο σώζεται στο αρχείο που φυλάσσει η ΥΔΙΑ και μέσα από το οποίο περιγράφονται οι πρώτες στιγμές απελευθέρωσης της πόλης από την ελληνικό στρατό: «Χθες ημέτερος στρατός μετά πείσμονα μάχην έτρεψε τον εχθρόν εις φυγήν και κατέλαβεν την Δράμαν. Μετά δακρύων χαράς εδέχθησαν ως σωτήρα τον Ελληνικόν Στρατόν ως σώσαντα αυτούς, ως έλεγον, εγκαίρως εκ βεβαίας καταστροφής. Σκηναί εξόχως συγκινητικαί διαδραματίσθησαν, οι δε κάτοικοι εξ ευγνωμοσύνης κατεφίλουν τας χείρας των αξιωματικών και στρατιωτών. Ο εχθρός κατά την φυγήν αυτού εγκατέλειψε μεταξύ άλλων υλικά και 70 αραμπάδες πλήρεις διαφόρων ειδών προερχομένων εκ λεηλασίας της ελληνικής κωμοπόλεως Δοξάτου και ετέρων χωρίων. Ο επί κεφαλής των ημετέρων δυνάμεων παρέδωκε τα είδη ταύτα εις τον Μητροπολίτην όπως τα αποδώση εις τους λεηλατηθέντας».
Η επιστολή του πρώτου υπουργού Εξωτερικών
Στην ομιλία του ο κ. Πολυδωράκης έκανε μια πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση της έκθεσης, που αποτελείται από πέντε ενότητες. Στην πρώτη ενότητα παρουσιάζονται αντίγραφα των βασικών διεθνών συνθηκών και πρωτοκόλλων, με την υπογραφή των οποίων επιτεύχθηκε η ανεξαρτησία της Ελλάδας, ξεκινώντας από τη Συνθήκη του Λονδίνου του 1827 έως τον Διακανονισμό της Κωνσταντινούπολης του Ιουλίου του 1832.
Στη δεύτερη ενότητα περιλαμβάνονται ορισμένα βασικά έγγραφα που παρουσιάζουν στοιχεία από την ιστορία της ίδρυσης και λειτουργίας του υπουργείου Εξωτερικών κατά τη διάρκεια της Επανάστασης και κατά τα πρώτα χρόνια της ανεξάρτητης Ελλάδας. Στη συγκεκριμένη ενότητα παρουσιάζεται -μεταξύ άλλων- και το πρώτο, ίσως, έγγραφο που έχει διασωθεί, με κεφαλίδα Ministère des Affaires Etrangères/ Υπουργείο Εξωτερικών, με ημερομηνία 4 Μαΐου 1822. Με το έγγραφο αυτό ο πρώτος υπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Νέγρης καλούσε τους προξενικούς και διπλωματικούς αντιπροσώπους ξένων Κυβερνήσεων που βρίσκονταν στα απελευθερωμένα ελληνικά εδάφη να διαπιστευθούν στην ελληνική προσωρινή κυβέρνηση.
Η τρίτη ενότητα περιλαμβάνει τις δύο πρώτες αναγνωρίσεις της Ελληνικής Επανάστασης, το 1822 και 1823. Πρόκειται για τη γνωστή αναγνώριση της Επανάστασης από τον πρόεδρο της Αϊτής Jean-Pierre Boyer στις 15 Ιανουαρίου 1822, όπως αυτή δημοσιεύθηκε, σε μετάφραση, στον τέταρτο τόμο του βιβλίου του Ιωάννη Φιλήμονος «Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως» το 1861.
Η τέταρτη ενότητα περιλαμβάνει τις αναγνωρίσεις του νέου ελληνικού κράτους από τα υπόλοιπα ανεξάρτητα κράτη της εποχής προς το τέλος της Επανάστασης και κυρίως αμέσως μετά την Ανεξαρτησία, και τη σύναψη μαζί τους προξενικών και διπλωματικών σχέσεων.
Η αναγνώριση του Όθωνα ως πρώτου βασιλιά
Η πέμπτη και τελευταία ενότητα, αναφέρεται στις προξενικές κυρίως σχέσεις που αναπτύχθηκαν ανάμεσα στο νέο ελληνικό κράτος και μη ανεξάρτητα κράτη και περιοχές, που είτε ήταν υπό την πλήρη κυριαρχία αυτοκρατοριών της εποχής, είτε είχαν ένα καθεστώς αυτονομίας. Από τα οκτώ μη ανεξάρτητα κράτη και περιοχές που περιλαμβάνονται στην έκθεση, αξίζει να αναφερθεί το Ηνωμένο Κράτος των Ιονίων Νήσων, με το οποίο οι επαφές της ελληνικής Κυβέρνησης είχαν ήδη αρχίσει, κατά την περίοδο της Επανάστασης, ενώ στην Κέρκυρα ιδρύθηκε προξενείο τον Μάιο του 1833, αλλά και την Ηγεμονία της Σάμου, όπου διορίστηκε υποπρόξενος το 1834.
«Στις περισσότερες περιπτώσεις», σημείωσε ο προϊστάμενος της υπηρεσίας του Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του ΥΠΕΞ, «η αναγνώριση της ανεξαρτησίας συνέπιπτε με τον διορισμό προξενικών, κατά κύριο λόγο, ή διπλωματικών αντιπροσώπων. Αμέσως μετά την ανεξαρτησία και πριν από την έλευση του Όθωνα στην Ελλάδα στις αρχές του 1833, εκτός από τις Μεγάλες Δυνάμεις, την ανεξαρτησία της χώρας αναγνώρισαν μόνο η Αυστρία, το Βασίλειο της Σουηδίας και της Νορβηγίας και βέβαια η Βαυαρία. Οι υπόλοιπες Δυνάμεις της εποχής περίμεναν την άφιξη του νέου βασιλιά στη χώρα, ταυτίζοντας σε μεγάλο βαθμό την αναγνώριση της ανεξαρτησίας με την αναγνώριση του νέου μονάρχη.
Η έκθεση, που ετέθη υπό της αιγίδα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», παρουσιάστηκε για πρώτη φόρα στην Αθηνά και έκτοτε ταξίδεψε σε πόλεις του εξωτερικού (Πέρθη, Μελβούρνη, Σαγκάη, Αλγέρι, Βουκουρέστι, Λευκωσία) και σε αρκετές πόλεις της Ελλάδας.
Ο κ. Πολυδωράκης ευχαρίστησε την ηγεσία του ΥΠΕΞ και τον πρώην υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια για τη συνεχή υποστήριξη στην ολοκλήρωση του έργου.