Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
της Κωνσταντίνας Δ. Καρακώστα
Επίκ. Καθηγήτρια Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας
«Δεν είμεθα φύσεως κατωτέρας», ούτε «καταδικασμένοι εις αιώνιον δουλείαν να έρπωμεν».
«O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών, μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Ελληνικού Έθνους σκοπούς, είναι πόλεμος εθνικός, πόλεμος ιερός, πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας, της ιδιοκτησίας και της τιμής, τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Ευρώπης τα χαίρουσιν, από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Οθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη. Είχομεν ημείς τάχα ολιγώτερον παρά τα λοιπά έθνη λόγον δια να στερώμεθα εκείνων των δικαίων ή είμεθα φύσεως κατωτέρας και αχρειεστέρας και να νομιζώμευα ανάξιοι αυτών και καταδικασμένοι εις αιώνιον δουλείαν, να έρπωμεν ως κτήνη και αυτόματα εις την άλογον θέλησιν ενός απηνούς τυράννου, όστις ληστρικώς και άνευ τινός συνθήκης ήλθεν μακρόθεν να μας καθυποτάξειꓼ Δίκαια, τα οποία η φύσις ενέσπειρε βαθέως εις την καρδίαν των ανθρώπων και τα οποία οι νόμοι, σύμφωνοι με την φύσιν, καθιέρωσαν, όχι τριών ή τεσσάρων, αλλά και χιλίων και μυρίων αιώνων τυραννία δεν δύναται να εξαλείψη.
Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι, και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας, Eυρωπαίους Xριστιανούς, εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων, μάλλον δε τους κατά μέρος πολέμους ενώσαντες, ομοθυμαδόν εκστρατεύσαμεν, αποφασίσαντες ή να επιτύχωμεν τον σκοπόν μας και να διοικηθώμεν με νόμους δικαίους, ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου, κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον ημείς οι απόγονοι του περικλεούς εκείνου Έθνους των Eλλήνων υπό δουλείαν τοιαύτην, ιδία μάλλον των αλόγων ζώων, παρά των λογικών όντων. […]
Tαύτα διακυρύττει η Eθνική Συνέλευσις προς το Πανελλήνιον. […] Eίθε ο κραταίος του Yψίστου βραχίων ν’ ανυψώσει και αρχομένους και άρχοντας, την Eλλάδα ολόκληρον, προς την πάρεδρον αυτού σοφίαν, ώστε ν’ αναγνωρίσωσι τα αληθή των αμοιβαία συμφέροντα. Kαι οι μεν δια της προνοίας, οι δε λαοί δια της ευπειθείας, να στερεώσωσι της κοινής ημών Πατρίδος την πολύευκτον ευτυχίαν. Eίθε, είθε.».
Η μνημειώδης διακήρυξη της Α΄ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων στην Επίδαυρο τον Ιανουάριο του 1822 συνόψιζε όλους τους πόθους και τα οράματα των υπόδουλων ραγιάδων που επί αιώνες ανέμεναν την εθνική και πολιτική τους ανεξαρτησία. Η Επανάσταση του 1821, ο Πόλεμος της Ελληνικής Ανεξαρτησίας πέρα από τη συγκίνηση και τον θαυμασμό που προκαλεί σε όλους τους Έλληνες έχει κάποια διακριτικά χαρακτηριστικά, κάποιες αδιαμφισβήτητες «πρωτιές» στην Ιστορία. Ήταν η πρώτη εθνική επανάσταση που έγινε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία με σκοπό τη δημιουργία εθνικού κράτους. Ήταν, όμως, και η πρώτη από όλες τις εθνικές επαναστάσεις που συνέβαιναν στην Ευρώπη και στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία καθώς επιτεύχθηκε ο τελικός σκοπός, δηλαδή η συγκρότηση και εδραίωση μιας διεθνώς αναγνωρισμένης πολιτικής κοινότητας. Ήταν, τέλος, και η πρώτη επιτυχημένη απόπειρα επαναστατικής πολεμικής αναμέτρησης ενός υπόδουλου λαού που στρεφόταν κατά της ισχυρής εξουσίας, μετά τα γεγονότα του 1776 και την Αμερικανική Επανάσταση.
Αυτό που κατάφεραν οι Έλληνες με την εθνική τους Παλιγγενεσία ήταν να συστήσουν το πρώτο κράτος στα οθωμανικά-σουλτανικά εδάφη αλλά και το πρώτο εθνικό κράτος της Ευρώπης τον 19ο αιώνα με πλήρη διεθνή πολιτική αναγνώριση και ανεξαρτησία. Ήταν ένας Αγώνας που κινητοποίησε μια τεράστια για την εποχή ανθρωπιστική βοήθεια, την πρώτη διεθνή ανθρωπιστική επέμβαση στην σύγχρονη εποχή. Δεν είναι τυχαίο ότι στα κείμενα της εποχής διαβάζουμε για τη φρενίτιδα που προκλήθηκε και «…όλοι μιλούσαν για τον Λεωνίδα, για τον Θεμιστοκλή» την στιγμή που φαινόταν «Το ελληνικό έθνος [..] πως σχεδίαζε από χρόνια να αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό και να τον αντικαταστήσει με το δικό του κράτος, το κράτος των προγόνων του».