Ο Χένρι Κίσιντζερ, ιστορική μορφή της αμερικανικής διπλωματίας που όμως είχε ιδιαίτερα αμφιλεγόμενες διαστάσεις, υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ επί των ημερών του Ρίτσαρντ Νίξον και του Τζέραλντ Φορντ στην προεδρία, πέθανε στα 100 του χρόνια, ανακοίνωσε το ίδρυμα που ίδρυσε ο νομπελίστας ειρήνης (1973) και φέρει το όνομά του.
Βασικός διαμορφωτής της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής τα χρόνια του ψυχρού πολέμου, ο Χένρι Κίσιντζερ, γόνος οικογένειας Γερμανοεβραίων, «πέθανε στο σπίτι του στο Κονέτικατ», διευκρίνισε η ίδια πηγή.
Πιστώθηκε την προσέγγιση με τη Μόσχα και με το Πεκίνο, όμως η εικόνα του αμαυρώθηκε εξαιτίας της εμπλοκής του σε τραγικά γεγονότα, πάνω απ’ όλα στο πραξικόπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 1973 στη Χιλή.
Ένδειξη της αύρας και της επιρροής του βραχύσωμου άνδρα με τα χοντρά γυαλιά, την μπάσα φωνή και τη χαρακτηριστική γερμανική χροιά της προφοράς του στα αγγλικά: παρά την πολύ προχωρημένη του ηλικία, τον συμβουλευόταν συχνά μεγάλο μέρος της πολιτικής ελίτ των ΗΠΑ, κι όχι μόνο, ενώ όχι σπάνια τον υποδέχονταν στο εξωτερικό αρχηγοί κρατών.
Στο τελευταίο του μείζον ταξίδι, τον Ιούλιο επισκέφθηκε το Πεκίνο, για να συναντηθεί με τον κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ. Αυτός ο τελευταίος εξήρε τον «θρυλικό διπλωμάτη» ο οποίος συνέβαλε καθοριστικά στην προσέγγιση της Κίνας και των ΗΠΑ τα χρόνια του 1970.
Ουδείς άλλος σημάδεψε όσο αυτός την αμερικανική εξωτερική πολιτική το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Φημισμένος για τις απαράμιλλες διαπραγματευτικές του ικανότητες, ο Χένρι Κίσιντζερ ταυτόχρονα συχνά επεδείκνυε ροπή στον αυταρχισμό.
Ο πραγματιστής πολιτικός που πιστώνεται την «αμερικανική Realpolitik» ήταν πάντα αληθινό «γεράκι» της Ουάσιγκτον – υπήρξε περίπλοκη προσωπικότητα, που γεννούσε τόσο θαυμασμό όσο και μίσος.
Ο ναζισμός σημάδεψε ανεξίτηλα τον νεαρό Γερμανοεβραίο Χάιντς Άλφρεντ Κίσιντζερ, που γεννήθηκε την 27η Μαΐου 1923 στη Φουρτ (Βαυαρία): στα 15 του, μετατρεπόταν σε πρόσφυγα στις ΗΠΑ μαζί με την οικογένειά του. Αφού απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα στα 20 του χρόνια, θα κατατασσόταν στον στρατό και θα υπηρετούσε στην Ευρώπη, κυρίως στη στρατιωτική αντικατασκοπεία, λόγω των άπταιστων γερμανικών του. Παρασημοφορήθηκε για τη δράση του.
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, επιθυμώντας διακαώς να συνεχίσει τις σπουδές του, μπήκε στο Χάρβαρντ – από όπου βγήκε με πτυχίο στις διεθνείς σχέσεις, προτού γίνει μέλος του διδακτικού προσωπικού και της διεύθυνσης του πασίγνωστου πανεπιστημίου. Εκείνη την περίοδο, οι Δημοκρατικοί πρόεδροι Τζον Κένεντι και Λίντον Τζόνσον άρχιζαν να συμβουλεύονται ολοένα συχνότερα τον λαμπρό -και ιδιαίτερα φιλόδοξο- καθηγητή.
Όμως ο διοπτροφόρος πανεπιστημιακός δεν θα μετατρεπόταν σε παγκόσμια μορφή της διπλωματίας παρά την περίοδο του Ρίτσαρντ Νίξον, όταν αρχικά έγινε σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου και κατόπιν υπουργός Εξωτερικών – κατείχε και τις δύο θέσεις από το 1973 ως το 1975, ενώ παρέμεινε ΥΠΕΞ υπό τον Τζέραλντ Φορντ, ως το 1977.
Έθεσε σε εφαρμογή την αμερικανική Realpolitik, επιδιώκοντας την αποκλιμάκωση των εντάσεων με τη σοβιετική ένωση και την προσέγγιση με την Κίνα του Μάο, όπου πήγε επανειλημμένα -με άκρα μυστικότητα- για να προετοιμάσει την ιστορική επίσκεψη του προέδρου Νίξον στο Πεκίνο το 1972.
Διεξήγαγε εξάλλου, επίσης με άκρα μυστικότητα, ενώ βομβαρδιζόταν ανηλεώς το Ανόι, διαπραγματεύσεις για να τερματιστεί ο πόλεμος του Βιετνάμ.
Το αμφιλεγόμενο Νόμπελ
Η υπογραφή της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός ήταν αυτό που επικαλέστηκε η επιτροπή όταν το απένειμε το Νόμπελ ειρήνης το 1973 – όμως ο βιετναμέζος ηγέτης Λε Ντικ Το αρνήθηκε να το παραλάβει. Η βράβευση πιθανόν θα παραμείνει η πιο αμφιλεγόμενη στην ιστορία.
Επικριτές του Χένρι Κίσιντζερ για χρόνια απαιτούσαν να δικαστεί για εγκλήματα πολέμου.
Κατήγγειλαν τον σκοτεινό, όχι σπάνια απροκάλυπτο ρόλο του σε αποφάσεις όπως οι μαζικοί βομβαρδισμοί των ΗΠΑ στην Καμπότζη, ή η αμερικανική υποστήριξη στον ινδονήσιο δικτάτορα Σουχάρτο, η εισβολή των δυνάμεων του οποίου στο Ανατολικό Τιμόρ στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 200.000 ανθρώπους το 1975.
Όμως ήταν πάνω απ’ όλα η δράση της CIA στη Λατινική Αμερική, συχνά με προσωπικές του εντολές, αυτή που αμαύρωσε περισσότερο από καθετί άλλο την εικόνα του: ειδικά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1973 στη Χιλή, η κατάληψη της εξουσίας από τον Αουγούστο Πινοτσέτ και ο θάνατος του σοσιαλιστή προέδρου Σαλβαδόρ Αγιέντε.
Στην πορεία των ετών, ήρθαν στο φως απόρρητα έγγραφα που αποκάλυπταν το περίγραμμα και το εύρος αυτού που θα γινόταν γνωστό με την ονομασία «Σχέδιο Κόνδωρ»: σκοπός του ήταν η εξάλειψη των αντιπάλων των στρατιωτικών δικτατοριών στη Λατινική Αμερική τα χρόνια του 1970 και του 1980.
Μολαταύτα, ο συγγραφέας των βιβλίων Διπλωματία (1994) και Παγκόσμια Τάξη (2014), πατέρας δυο παιδιών, παντρεμένος από το 1974 με τη φιλάνθρωπο Νάνσι Μαγκίνες, διατηρούσε ως τον θάνατό του τεράστια επιρροή. Και -φυσικά- παρέμενε γεράκι: τον Ιανουάριο, τάχθηκε υπέρ της συνέχισης της υποστήριξης στην Ουκρανία, που έπρεπε, κατ’ αυτόν, να γίνει κράτος μέλος του NATO.
Ο πρεσβευτής της Κίνας στις ΗΠΑ εκφράζει τη «βαθιά θλίψη» του
Ο πρεσβευτής της Κίνας στις ΗΠΑ, ο Σιέ Φανγκ, χαρακτήρισε σήμερα «τεράστια απώλεια» τον θάνατο του αμερικανού πρώην υπουργού Εξωτερικών Χένρι Κίσιντζερ, αρχιτέκτονα της προσέγγισης του Πεκίνου και της Ουάσιγκτον τα χρόνια του 1970.
«Με σόκαρε και με έθλιψε βαθιά η είδηση του θανάτου του Δρος Κίσιντζερ σε ηλικία 100 ετών», ανέφερε μέσω X (του πρώην Twitter) ο πρεσβευτής Σιέ, στην πρώτη επίσημη αντίδραση της Κίνας στην είδηση.
Η πρόσβαση στον συγκεκριμένο ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης είναι αποκλεισμένη στην Κίνα.
«Πρόκειται για τεράστια απώλεια για τις δυο χώρες μας και για τον κόσμο», πρόσθεσε ο κινέζος διπλωμάτης, σύμφωνα με τον οποίο «θα μείνει στην ιστορία η συνεισφορά του αιωνόβιου αυτού στις σχέσεις της Κίνας με τις ΗΠΑ», και θα «παραμείνει για πάντα ζωντανός στην καρδιά του κινεζικού λαού ως πολύτιμος παλιός φίλος».
Ο Χένρι Κίσιντζερ διαδραμάτισε ρόλο-κλειδί στην προσέγγιση των ΗΠΑ με την Κίνα του Μάο Τσετούνγκ (1949-1976), κάνοντας υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας ταξίδια στο Πεκίνο για να οργανώσει την ιστορική επίσκεψη του αμερικανού πρώην προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον στην κινεζική πρωτεύουσα το 1972.
Η προσέγγιση αυτή έβαλε τέλος στην απομόνωση του ασιατικού γίγαντα και συνέβαλε στην ραγδαία άνοδο της ισχύος της στην παγκόσμια σκηνή, πάνω απ’ όλα στο επίπεδο της οικονομίας.
Ο Χένρι Κίσιντζερ, που γιόρτασε τα 100 του χρόνια τον Μάιο, συνέχιζε να είναι προνομιακός συνομιλητής πολλών από τους ισχυρούς του κόσμου, παρότι είχαν περάσει δεκαετίες που δεν είχε πλέον την ευθύνη για την αμερικανική εξωτερική πολιτική.
Τον Ιούλιο, όταν πήγε στο Πεκίνο και έγινε δεκτός από τον πρόεδρο της Κίνας, ο Σι Τζινπίνγκ τον χαρακτήρισε «θρυλικό διπλωμάτη».
Ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας εξαίρει τη «σημαντική συμβολή» του Κίσιντζερ στην «ειρήνη και τη σταθερότητα» στην Ασία
Ο ιάπωνας πρωθυπουργός Φουμίο Κισίντα απέτισε σήμερα φόρο τιμής στη «σημαντική συμβολή» που είχε η ιστορική μορφή της αμερικανικής διπλωματίας, ο Χένρι Κίσιντζερ, «στην ειρήνη και στη σταθερότητα» στην Ασία, μετά το θάνατο του αμερικανού πρώην υπουργού Εξωτερικών χθες Τετάρτη στα 100 του χρόνια.
Ο Χένρι Κίσιντζερ εισέφερε «σημαντική συμβολή στην ειρήνη και στη σταθερότητα στην περιφέρεια», συμπεριλαμβανομένης ιδίως της «εξομάλυνσης των διπλωματικών σχέσεων των ΗΠΑ και της Κίνας», τόνισε ο κ. Κισίντα σε δηλώσεις του σε δημοσιογράφους.
“Ένας παλιός καλός φίλος”: Το Πεκίνο χαιρετίζει την ”ιστορική συμβολή” του βετεράνου διπλωμάτη στις σινοαμερικανικές σχέσεις
Ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ απέστειλε συλλυπητήριο μήνυμα στον Αμερικανό oμόλογό του Τζο Μπάιντεν για τον θάνατο του βετεράνου αμερικανού διπλωμάτη Χένρι Κίσιντζερ, δήλωσε σήμερα το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών.
Ο Κίσιντζερ ήταν ένας “παλαιός καλός φίλος” του κινεζικού λαού και θα μείνει στη μνήμη μας για την ειλικρινή αφοσίωσή του στις σινοαμερικανικές σχέσεις, είπε στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου ο εκπρόσωπος του υπουργείου Γουάνγκ Γουενμπίν.
Το υπουργείο χαιρέτισε την “ιστορική συμβολή” του Κίσιντζερ και όπως είπε ο εκπρόσωπός του: “Ο κ. Κίσιντζερ υποστήριζε επί μακρόν την ανάπτυξη των σχέσεων Κίνας-ΗΠΑ, επισκέφθηκε την Κίνα περισσότερες από εκατό φορές και συνεισέφερε ιστορικά στην προώθηση της εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών”.
«Μια τεράστια απώλεια»: Η κρατική τηλεόραση και οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην Κίνα αποτίουν σήμερα φόρο τιμής στον πρώην υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ.
«Μια εποχή στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών τελειώνει», έγραψε χρήστης του κινεζικού κοινωνικού δικτύου Weibo.
«Ήταν μια απαραίτητη και σημαντική προσωπικότητα στις σινο-αμερικανικές σχέσεις», έγραψε ένας άλλος.
«Αυτή είναι μια τεράστια απώλεια για τις δύο χώρες μας και για τον κόσμο», έγραψε ο Κινέζος πρεσβευτής στις Ηνωμένες Πολιτείες Σι Φενγκ στο X (πρώην Twitter), αναφέροντας ότι είναι “συντετριμμένος”.
Σε μια μακροσκελή νεκρολογία που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη, η κινεζική κρατική τηλεόραση CCTV επαίνεσε την «ιστορική συμβολή του στο άνοιγμα της θύρας στις σινοαμερικανικές σχέσεις».
Ο Κίσιντζερ είχε δει την εικόνα του να αμαυρώνεται από σκοτεινές σελίδες στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως η υποστήριξη για το πραξικόπημα του 1973 στη Χιλή ή η εισβολή στο Ανατολικό Τιμόρ το 1975 και, φυσικά, ο πόλεμος του Βιετνάμ.
Αλλά στην Κίνα, τιμάται εδώ και καιρό ως «παλιός φίλος του κινεζικού λαού» επειδή υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους παίκτες στην προσέγγιση Ουάσινγκτον-Πεκίνου τα χρόνια του 1970, βοηθώντας την ασιατική χώρα να σπάσει την απομόνωσή της.
Ο Κίσιντζερ επισκέφθηκε την Κίνα τον Ιούλιο του 2023, όπου συναντήθηκε με τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.
Ο Χένρι Κίσινγκερ ταξίδεψε κρυφά στο Πεκίνο τον Ιούλιο του 1971 για να δημιουργήσει δεσμούς με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, ανοίγοντας το δρόμο για την ιστορική επίσκεψη του προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον στην κινεζική πρωτεύουσα το 1972.
Αυτό το χέρι που απλώθηκε στην Κίνα έβαλε τέλος στην απομόνωση του ασιατικού γίγαντα και συνέβαλε στην άνοδο του Πεκίνου, αρχικά οικονομικά, στην παγκόσμια σκηνή.
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ και βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης απέκτησε περιουσία ως σύμβουλος εταιρειών για το πώς να επενδύσουν στην Κίνα.
Κατά τη διάρκεια μιας κοινής συνέντευξης Τύπου φέτος στο Πεκίνο, ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, Γουάνγκ Γι, δήλωσε ότι «η αμερικανική πολιτική απέναντι στην Κίνα χρειάζεται διπλωματική σοφία τύπου Κίσιντζερ».