του Ανδρέα Κωνσταντάτου
Για τη σύνοδο των Βαλκάνιων ηγετών στη Θεσσαλονίκη, θα έπρεπε να αντιδράσει ο Ερντογάν, καθώς βλέπει πως οι χώρες, στις οποίες προσβλέπει να ενισχύσει την παρουσία του, προστρέχουν τώρα στην Ελλάδα, να βρούνε μια θέση στην Ε. Ε.
Τα σχέδια της Τουρκίας, για επέκταση της επιρροής της στα βαλκάνια, ξεκινούν από το 1990, μέσα από τις μουσουλμανικές κοινότητες σε Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία, Κοσσυφοπέδιο.
Το αποκαλούμενο μουσουλμανικό τόξο των Βαλκανίων, δεν προχώρησε όπως θα ήθελε η Τουρκία ,άφησε όμως πίσω του ισχυρούς πολιτιστικούς και θρησκευτικούς δεσμούς, τους οποίους η Άγκυρα αξιοποιεί καταλλήλως.
Ανέλαβε να αναδιοργανώσει τις ένοπλες δυνάμεις της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας, έχτισε τεράστιο τέμενος στα Τίρανα, χρηματοδότησε οργανώσεις μουσουλμάνων σ’ όλες αυτές τις χώρες, στη Βοσνία, όπου ο αριθμός μουσουλμάνων ανέρχεται στα δύο εκατομμύρια, από τα συνολικά 4,5 της χώρας, στο Κοσσυφοπέδιο, με 1,2 εκατομμύρια μουσουλμάνους, στη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία με έντονο μουσουλμανικό αλλά και τούρκικο μουσουλμανικό στοιχείο.
Ο μεγαλεπήβολος σχεδιασμός της Άγκυρας δεν προχώρησε γιατί απλά οι βαλκανικές χώρες δεν ήθελαν ξανά την Τουρκία, μετά από εκατό χρόνια στο κεφάλι τους.
Συνειδητοποίησαν πως πολιτικά και οικονομικά ότι έχουν συμφέρον να στραφούν προς την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ και η είσοδος τους σ’ αυτούς τους θεσμούς, έγινε βασικός στόχος τους.
Όχι όμως δυστυχώς και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έτσι μερικές χώρες με μουσουλμανικό πληθυσμό, αναζήτησαν στήριξη και χρηματοδότες στην Τουρκία και το Κατάρ, μη μπορώντας να περιμένουν την Ευρώπη.
Ανάλογη προσπάθεια προς ανατολάς είχε κάνει και ο Οζάλ στις αρχές της δεκαετίας του 1990 με τις τουρκόφωνες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Ασίας. Ήθελε να δημιουργήσει μια ένωση με την Τουρκία κάτω από το δόγμα “είμαστε έξι κράτη αλλά ένα έθνος”.
Οι συζητήσεις κράτησαν έως τα μέσα της δεκαετίας του 90 οπότε το εγχείρημα κατέρρευσε.
«Δεν αποσχιστήκαμε από την Ρωσία μόνο και μόνο για να αντικαταστήσουμε τον ένα μεγάλο αδελφό με άλλο», είπε χαρακτηριστικά κάποια στιγμή ο Nazarbayev. Ως προς το Καζακστάν ειδικότερα , η ισχυρή ρωσική μειονότητα των 4 εκατ. Ρώσων δεν ήθελε να ακούει παντουρκικά αφηγήματα.
Οι δύο μεγάλες προσπάθειες της Τουρκίας να αλλάξει το χάρτη μετά την πτώση του σοβιετικού κομμουνισμού, και να διεισδύσει διπλωματικά στην Ανατολή και στη Δύση απέτυχαν.
Τώρα το σχέδιο διεύρυνση της ΕΕ προς τα Βαλκάνια επανέρχεται κάτω από το φως των νέων εξελίξεων με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τα επιθετικά σχέδια της Ρωσίας αλλά και της Τουρκίας. Η παρουσία του Γερμανού καγκελάριου Σόλτς και η περιοδεία του στα βαλκάνια δείχνει το ενδιαφέρον της Γερμανίας, για τη μεγάλη αγορά για τα γερμανικά προϊόντα αλλά και για τα φθηνά χέρια εργασίας που χρειάζεται η Ε.Ε.
Για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια, η Ε.Ε. ρίχνει ξανά στο βλέμμα της στην περιοχή που πολλοί πιστεύουν πως είναι η “μαύρη τρύπα” της Ευρώπης, τα δυτικά Βαλκάνια.
Η σύνοδος της Θεσσαλονίκης ήταν ένα μεγάλο βήμα και για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Έδειξε πως η Ελλάδα είναι πράγματι πυλώνας σταθερότητας και συνεργασίας στην ευρύτερη περιοχή σε αντίθεση με την Τουρκία που αποτελεί μονίμως παράγοντα αποσταθεροποίησης με τον αναθεωρητισμό και τις επεκτατικές επιδιώξεις της.
Έδειξε επίσης πως οι μεγαλεπίβολοι στόχοι της Τουρκίας για επέκταση της επιρροής της στα βόρεια σύνορα μας, μπορούν να περιοριστούν καθώς η Ελλάδα ως μέλος της Ε.Ε. και της ευρωζώνης έχει βαρύνουσα άποψη για την περιοχή, που ελπίζει στους ευρωπαϊκούς κρουνούς χρηματοδότησης και την ένταξη τους στην πιο ισχυρή οικονομική και δημοκρατική ένωση.
Αυτός ήταν και ο στόχος του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη, να αφήσει κατά μέρος την Τουρκία και να ασχοληθεί με το τεράστιας σημασίας ζήτημα την έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων ως το 2033, για να γίνουν μέλη της Ένωσης.
Μια πολιτική που βάζει φρένο σε όσους έχουν σκέψεις παρέμβασης στην ευρύτερη περιοχή και ενισχύει την ειρήνη και τη συνεργασία την άλλοτε “πυριτιδαποθήκη” της Ευρώπης.