Δημοσιεύτηκε στην έντυπη Today Press
Σε έναν διάλογο για το μέλλον των δήμων και των κοινοτήτων, και ειδικότερα της Περιφέρειας, δεν μπορεί να λείπει ο παράγοντας γεωργία, το μέλλον του και τα ζητήματα που αντιμετωπίζει.
Περιφέρεια, ύπαιθρος και πρωτογενής παραγωγή είναι στοιχεία άρρηκτα συνδεδεμένα, και εγώ από την πλευρά μου, εκπροσωπώντας το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, θα σταθώ στη μεγάλη πρόκληση που δεν είναι άλλη από την Κλιματική Κρίση, και τους τρόπους που υιοθετούμε ώστε να την αντιμετωπίσουμε και πως εργαζόμαστε ώστε να μετασχηματίσουμε την πρωτογενή παραγωγή και να την καταστήσουμε βιώσιμη και ανθεκτική.
Είναι δεδομένο ότι η κλιματική αλλαγή έχει ήδη σημαντική επίδραση στην αγροτική παραγωγή στη χώρα μας και οι αγρότες αντιμετωπίζουν πολλαπλές προκλήσεις που σχετίζονται με την κλιματική αναστάτωση.
Μερικά από τα βασικά προβλήματα, που μπορούμε να τα δώσουμε σε τίτλους για την οικονομία της συζήτησης, θα έλεγα ότι είναι:
- Η Αλλαγή στα πρότυπα βροχοπτώσεων και ξηρασία
- Η Άνοδος της θερμοκρασίας
- Τα Ακραία καιρικά φαινόμενα
- Αλλαγές στις καλλιέργειες και τη γεωργική παραγωγή
- Η Απώλεια βιοποικιλότητας
- Η Αβεβαιότητα για το μέλλον και οικονομικές επιπτώσεις
- Η Αναγκαία προσαρμογή στις νέες συνθήκες
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που εντείνονται τα τελευταία χρόνια, όπως ο παγετός, οι πυρκαγιές, αλλά και τα καταστροφικά φαινόμενα “Daniel” και “Elias”, μας καλούν να οργανώσουμε ένα ανθεκτικό σύστημα γεωργικής ασφάλισης που θα διασφαλίζει την προστασία και τη βιωσιμότητα του αγροτικού κόσμου.
Η Κυβέρνηση, με την καθοδήγηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, έχει επενδύσει σημαντικά στη θωράκιση της πρωτογενούς παραγωγής.
Να πω ότι οι παρεμβάσεις μας χωρίζονται σε δύο σκέλη:
Στην οικονομική παρέμβαση, που αυτό αφορά είτε κάποιες άμεσες αποζημιώσεις είτε βέβαια την ενίσχυση του ΕΛΓΑ, προκειμένου ο Ασφαλιστικός Οργανισμός να μπορέσει να ανταπεξέλθει στις ανάγκες που δημιουργεί η Κλιματική Κρίση.
Σκεφτείτε ότι την περίοδο 2020-2024 καταβλήθηκαν:
- 1,5 δισ. € μέσω του ΕΛ.Γ.Α., για την κάλυψη των ζημιών στον πρωτογενή τομέα, εκ των οποίων άνω των 800 εκ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό. 310 εκ. ευρώ από τα παραπάνω δαπανήθηκαν για τις αποζημιώσεις των ζημιών από τα φαινόμενα “Daniel” και “Elias”.
- 120 εκατ. € μέσω Προγραμμάτων Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων.
Το δεύτερο σκέλος των παρεμβάσεων μας αφορά συνολικά τον μετασχηματισμό του πρωτογενούς τομέα και την παράλληλη ανάπτυξη των αγροτικών υποδομών για την αναχαίτιση των συνεπειών της Κλιματικής Κρίσης.
Εδώ αξιοποιούμε σημαντικά εργαλεία, όπως το ΣΣ ΚΑΠ και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και σε πολλά επίπεδα συνεργαζόμαστε και με τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ειδικότερα στο σκέλος των έργων αγροτικής υποδομής.
Με λίγα λόγια, ο σχεδιασμός που εφαρμόζουμε προς αυτήν την κατεύθυνση περιλαμβάνει:
Εισαγωγή των νέων τεχνολογιών, κατάρτιση των παραγωγών και ηλιακή ανανέωση τους, ανάπτυξη αγροτικών υποδομών, ψηφιοποίηση, αλλά και στήριξη του εισοδήματος των παραγωγών.
Ενώ το Ταμείο Ανάκαμψης μας δίνει τη δυνατότητα να επενδύσουμε συνολικά στον μετασχηματισμό του πρωτογενούς τομέα.
Ταυτόχρονα, η λήψη μέτρων όπως το πρόγραμμα για την ανάπτυξη των θερμοκηπιακών καλλιεργειών, που ανέδειξε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, και αποτελεί μια προσπάθεια για αύξηση των καλλιεργειών με μικρότερες απαιτήσεις σε νερό, προστατευμένες από τις καιρικές συνθήκες, πιο αποδοτικές και με μικρότερο ενεργειακό κόστος, δίνει το στίγμα της βούλησης μας για τη δημιουργία ενός ανθεκτικότερου παραγωγικού μοντέλου.
Σε αυτό το φιλόδοξο project κατευθύνουμε περίπου 300 εκ. ευρώ από το ΠΑΑ, που μαζί με την ιδιωτική συμμετοχή θα φτάσει στα 600 εκ. ευρώ.
Παράλληλα, έρευνα και καινοτομία είναι δύο κύρια συστατικά της προσπάθειας μας να περάσουμε σε ένα νέο οικονομικό μοντέλο στην πρωτογενή παραγωγή, που θα μας θωρακίσει απέναντι στις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις.
Εμείς πιστεύουμε ότι η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, καλλιεργειών και γεωργικών μεθόδων που να είναι ανθεκτικές στις αλλαγές του κλίματος είναι απαραίτητη για να προετοιμαστεί η γεωργία για τις επόμενες δεκαετίες
Και για αυτό, όπως σας είπα έχουμε κατευθύνει σημαντικούς πόρους από το Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ, για την κατάρτιση των νέων παραγωγών και τον εκσυγχρονισμό των αγροτικών εκμεταλλεύσεων.
Παράλληλα, αναπτύσσουμε και άλλες δράσεις, με πιο χαρακτηριστική το πρόγραμμα «Γεωργία με Ευφυΐα», προϋπολογισμού 33,7 εκ. ευρώ, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο περιλαμβάνει την εγκατάσταση τεχνολογιών ακριβείας που θα εξορθολογήσουν και επομένως, θα περιορίσουν τις ανάγκες σε νερό.
Σε αυτόν τον σχεδιασμό που περιγράφω, κεντρική θέση κατέχει και η στήριξη των παραγωγών.
Η έκθεση τους στις συνέπειες της Κλιματικής Κρίσης καθιστά αναγκαίες τις παρεμβάσεις τόσο για ενίσχυση όσο και για θωράκιση.
Για αυτό και οι κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας από το 2019 μέχρι σήμερα σταθερά παρεμβαίνουν, στο πλαίσιο των δημοσιονομικών δυνατοτήτων της χώρας, δημιουργώντας ένα δίχτυ προστασίας για τους Έλληνες αγρότες και κτηνοτρόφους.
Επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω επιγραμματικά τα τελευταία μέτρα στήριξης που έχουμε λάβει:
- Επιστροφή ΕΦΚ στο Αγροτικό Πετρέλαιο
- Αποζημιώσεις για Ζημιές Άνω του 30% – Στήριξη Καλλιεργειών που επλήγησαν
Ενεργοποιείται το Μέτρο 23 για τον προσανατολισμό πρόσθετων πόρων από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) στην αποζημίωση παραγωγών που υπέστησαν απώλειες άνω του 30%.
- Αγροτικό Ηλεκτρικό Ρεύμα
Οι αγρότες απολαμβάνουν ήδη χαμηλή τιμή ρεύματος μέσω του Τιμολογίου «ΓΑΙΑ» με τιμή στα 0,093 € ανά κιλοβατώρα, η οποία είναι πολύ χαμηλότερη από το κόστος παραγωγής της κιλοβατώρας στη χονδρική αγορά.
Έχουν ρυθμιστεί ληξιπρόθεσμες οφειλές χιλιάδων παραγωγών σε 120 δόσεις.
Πρόγραμμα Φωτοβολταϊκά στο χωράφι και ΑΠΟΛΛΩΝ.
- Βαμβάκι – Σύνδεση με την Ενίσχυση & Βιώσιμη Καλλιέργεια
Η στήριξη των βαμβακοπαραγωγών ενισχύεται με ειδική πρόβλεψη για 31,7 € ανά στρέμμα στο πλαίσιο της προσπάθειας μείωσης του αποτυπώματος άνθρακα καθώς και με μείωση του πλαφόν για ένταξη στο καθεστώς της συνδεδεμένης ενίσχυσης.
- Στήριξη της Κτηνοτροφίας – Αντικατάσταση Ζωικού Κεφαλαίου
- Έργα υποδομής για τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα
Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, υλοποιεί τα εξής έργα:
Δημοπρατεί και υλοποιεί αρδευτικά έργα συνολικού προϋπολογισμού 865 εκ. € σε όλη την επικράτεια.
Παράλληλα, έχει δημοπρατήσει και υλοποιεί μελέτες συνολικού προϋπολογισμού 50 εκ. €, για την ωρίμανση νέων αρδευτικών έργων.
Υλοποιεί τα αρδευτικά έργα που παρέλαβε από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης τον Ιούλιο του 2023, συνολικού προϋπολογισμού 700 εκ. €.
Έχει αναλάβει την υλοποίηση έργων αποκατάστασης οδικών υποδομών στην Κεντρική Ελλάδα, συνολικού προϋπολογισμού 900 εκ.
Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι για να έχουμε μια πιο ανθεκτική γεωργία στο κλίμα κατά την άποψη μου, που την έχω εκφράσει πολλές φορές, πρέπει να επιτύχουμε τρεις στόχους:
Την Οικονομική Ανταγωνιστικότητα: Εισόδημα Παραγωγών – Ανταγωνιστικότητα Προϊόντων 🡪 Δεν μπορεί να υπάρξει γεωργία αν δεν καταφέρουμε να κρατήσουμε τους παραγωγούς στην εκμετάλλευση με έναν τρόπο που θα έχει οικονομικό όφελος για αυτούς ενώ παράλληλα σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον δεν μπορούμε να εξασφαλίσουμε τιμές για τα προϊόντας μας αν δεν είμαστε ανταγωνιστικοί και τα ίδια δεν είναι ανταγωνιστικά.
Την Περιβαλλοντική Ανθεκτικότητα: Όπως είπα σταδιακή προσαρμογή σε περιβαλλοντικές πρακτικές για μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος από τη γεωργία και την κτηνοτροφία
Την Κλιματική Ανθεκτικότητα: Η ικανότητα μας να αντιμετωπίσουμε τις φυσικές καταστροφές αλλά και να προστατευτούμε από αυτές : Υποδομές, πιο προστατευμένες καλλιέργειες και σίγουρα ορθότερη διαχείριση του νερού.
Συνεπώς Τοπική Αυτοδιοίκηση, Κεντρική Κυβέρνηση, Υπουργείο, μέσα από τη συνεργασία πρέπει να στοχεύσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση ώστε πετύχουμε έναν πιο ανταγωνιστικό πρωτογενή τομέα μέσα από την προσαρμογή και τον μετασχηματισμό.
Δεν υπάρχει αμφιβολία άλλωστε ότι η ανάπτυξη της Υπαίθρου, είναι ζωτικής σημασίας για την κοινωνική συνοχή, την ανάπτυξη της κοινωνικής συνοχής και την ενίσχυση της οικονομίας.
*Από την Ομιλία του στην ΟΤΑ ΕΧΡΟ 2025 που πραγματοποιήθηκε στο Ζάππειο Μέγαρο