Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Γιάννη Καντέλη
Μετά από μήνες ήρεμων νερών στο Αιγαίο η Άγκυρα επανήλθε στη γνώριμη γι’ αυτήν τακτική των ρητορικών εξάρσεων με αφορμή αυτή τη φορά την απόφαση της Ελλάδας να προχωρήσει στη δημιουργία δύο θαλάσσιων πάρκων σε Αιγαίο και Ιόνιο.
Στην προσπάθεια της Τουρκίας να επαναφέρει τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών» ο πρωθυπουργός τόνισε δύο φορές, μία από τη Διάσκεψη για τους Ωκεανούς στην Αθήνα και μία από τη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, ότι η χώρα μας προχωρά στον σχεδιασμό της αδιαφορώντας για τις άνευ νομικού ερείσματος τουρκικές κραυγές.
Οι τουρκικές δηλώσεις περί “επιφυλακής” και “γκρίζων ζωνών” έρχονται ελάχιστα 24ωρα πριν τον επόμενο γύρο διαλόγου για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που θα διεξαχθεί τη προσεχή Δευτέρα στην Αθήνα και πριν την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στις 13 Μαΐου στην Άγκυρα, όπου θα συναντηθεί με τον Ταγίπ Ερντογάν. Μπορεί αυτή η αλλαγή στάσης να επηρεάσει την πορεία εξομάλυνσης στις σχέσεις των δύο χωρών που καταγράφεται τον τελευταίο χρόνο;
«Δεν έχουμε τέτοια σημάδια», απαντούν διπλωματικές πηγές και εκτιμούν ότι δεν υπάρχει πρόθεση να γκρεμιστούν τα όσα έχουν επιτευχθεί μέχρι σήμερα, καθώς τα αποτελέσματα είναι αναμφισβήτητα και μετρήσιμα. Γι’ αυτό η ελληνική πλευρά επιλέγει την τακτική των χαμηλών τόνων κρίνοντας ότι πρόκειται για μία φόρτιση «ελεγχόμενη». Οι αναλυτές εξάλλου αποδίδουν τη ρητορική έξαρση της τουρκικής ηγεσίας στην αποδυνάμωση του Ταγίπ Ερντογάν μετά τις δημοτικές εκλογές στην Τουρκία και διακρίνουν μία προσπάθεια καταφυγής στον εθνικισμό για εσωτερική κατανάλωση. Η ελληνική κυβέρνηση, ωστόσο, ξεκαθαρίζει, ωστόσο, σε όλους τους τόνους ότι «δεν υπάρχει καμία διάθεση υποχώρησης στα κυριαρχικά μας δικαιώματα».
Ουδείς, άλλωστε, στην ελληνική κυβέρνηση πιστεύει ότι οι βασικές θέσεις της Τουρκίας όσον αφορά στο κρίσιμο ζήτημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν αλλάξει. «Οι θέσεις αυτές παραμένουν θέσεις οι οποίες είναι βαθιά προβληματικές για την πατρίδα μας», όπως το έθεσε ο κ. Μητσοτάκης, συμπληρώνοντας, όμως, πως «αυτό δεν μας απαγορεύει να μπορούμε να συζητούμε, να διαμορφώνουμε ένα γενικότερο καλό κλίμα και να επενδύουμε περισσότερο στη θετική ατζέντα και λιγότερο στα θέματα τα οποία μας χωρίζουν και στα οποία ξεκάθαρα διαφωνούμε».
Σε κάθε περίπτωση η Αθήνα διατηρεί το πάνω χέρι σε αυτό το ιδιότυπο μπρα ντε φερ, όπως απέδειξε η Σύνοδος Κορυφής.
Το κείμενο συμπερασμάτων περιλαμβάνει όλες τις ελληνικές θέσεις, καθώς προβλέπει ότι η συνέχιση της διεργασίας των ευρωτουρκικών θέσεων ανατίθεται στους μόνιμους αντιπροσώπους των κρατών μελών της ΕΕ.
«Σεβόμενο τις αρμοδιότητες των αρμόδιων θεσμικών οργάνων», τις εργασίες για προώθηση των όσων συστήνονται στην κοινή ανακοίνωση Ύπατου Εκπροσώπου – Κομισιόν για τις ευρωτουρκικές σχέσεις (έκθεση Μπορέλ), κατά τρόπο «σταδιακό αναλογικό και αναστρέψιμο», και «με την επιφύλαξη πρόσθετων κατευθύνσεων από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο». Δηλαδή, κάθε πισωγύρισμα της Άγκυρας από το θετικό κλίμα θα έχει επιπτώσεις με Αθήνα και Λευκωσία να διατηρούν ακέραιο το δικαίωμα του «βέτο», ενώ υπάρχει άμεση σύνδεση των ευρωτουρκικών σχέσεων με την πορεία επίλυσης του κυπριακού.