Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press του Σαββάτου
του Ζαχαρία Ζούπη (Πολιτικός αναλυτής, επικεφαλής ερευνών της Opinion Poll)
Καμιά εικοσαριά δημοσκοπήσεις όλων των βασικών εταιρειών δημοσκοπήσεων επιβεβαίωσαν μετά το καλοκαίρι, ότι η Ν.Δ διατηρεί σταθερό μεγάλο προβάδισμα στα επίπεδα ή και μεγαλύτερο των βουλευτικών εκλογών, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ που φαίνεται τους τελευταίους μήνες να ανεβάζει λίγο τις δυνάμεις του, δεν δείχνει να διαθέτει την στρατηγική και την πειθώ να πλησιάσει έστω την πρώτη θέση.
Αυτά, πάντα τώρα, αυτή την στιγμή, αν και η περίφημη εικόνα της στιγμής αποτυπώνεται με σταθερότητα σε εκατοντάδες εικόνες της στιγμής στις περίπου πεντακόσιες έρευνες τριών ετών και επομένως φανερώνουν, πια, βαθύτερες τάσεις στο εκλογικό σώμα.
Δύσκολο έως απίθανο
Βεβαίως ποτέ μη λες ποτέ στην πολιτική και μπροστά μας έχουμε ένα βαρύ ενεργειακά και οικονομικά χειμώνα. Ας είμαστε όμως ειλικρινείς. Είναι εξαιρετικά δύσκολο και μάλλον απίθανο να μην πάρει την πρωτιά η Ν.Δ και γι αυτό όλοι ουσιαστικά δέχονται ότι το διακύβευμα των πρώτων εκλογών είναι αν η Ν.Δ. συγκεντρώσει ένα 34%-35%, ώστε να φανεί ότι στις δεύτερες εκλογές με τον νέο νόμο μπορεί να φτάσει στο 37%-38% που θα της δώσει στην αυτοδυναμία.
Για να είμαστε δε σαφείς, αν και οι περισσότερες εταιρείες δημοσκοπήσεων δεν δίνουν τελική εκτίμηση ψήφου, γιατί θεμιτά και σωστά θέλουν να μελετήσουν καλύτερα την συμπεριφορά των αναποφάσιστων πριν τους κατανείμουν στα κόμματα, οι αναγωγές που κάνει το Europe Elects δίνει μέσο όρο εκλογικής επίδοσης για την Ν.Δ 35.5% -37.5%.
Καταγγελτική ρητορεία
Έτσι μέχρι στιγμής οδεύουμε προς εκλογές με πόλωση, καταγγελτική ρητορεία χωρίς την προβολή σοβαρών τουλάχιστον εναλλακτικών για την διαχείριση της κατάστασης σε μια εποχή που η μία κρίση διαδέχεται την άλλη και μάλλον προβλέψιμες επιδόσεις οι οποίες σαφέστατα θα καθοριστούν από τις εξελίξεις και από την στάση που θα κρατήσουν απέναντι στα προβλήματα τα κόμματα. Γι αυτό και όσοι καταγγέλλουν τις δημοσκοπήσεις , κάνουν και οι ίδιοι δημοσκοπήσεις και τις μελετούν καλά. Το γεγονός δε, ότι κανένας δημοσκόπος δεν έχει εμφανίσει κάποια σοβαρή διαφοροποίηση στα αποτελέσματα, αποδεικνύει και τον κοινό τόπο που υπάρχει, τα κοινά συμπεράσματα τα γνωρίζουν οι καταγγέλοντες.
Ρευστότητα…
Αξίζει πάντως να πούμε, ότι όλα αυτά που παρακολουθούμε αποτελεί το κλίμα. Την στιγμή που θα κηρυχθούν οι εκλογές, υπάρχουν πάντα αλλαγές. Τα κομματικά ακροατήρια συντάσσονται περισσότερο εκείνη την στιγμή, δείχνουν συνήθως μεγαλύτερη συσπείρωση προς το κόμμα που βασικά προτιμούν χωρίς και να ταυτίζονται μεταξύ τους. Πρόσφατη βέβαια έρευνα της Metron Analysis έδειξε ότι μόλις το 31% θεωρεί πως οι απόψεις του ταυτίζονται με τις απόψεις κάποιου συγκεκριμένου κόμματος (μεγαλύτερα τα ποσοστά ταύτισης σε Ν.Δ και Κ.Κ.Ε με 51% και 50% αντίστοιχα, ενώ ανάμεσα στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΙΝΑΛ αυτά είναι 24% και 42% αντίστοιχα). Αυτό αναδεικνύει το πρόβλημα της ρευστότητας που υπάρχει.
Πολύ περισσότερο που πάμε σε εκλογές με απλή αναλογική και όσο και αν πολωθεί το κλίμα, ένα τμήμα του εκλογικού σώματος θα αισθάνεται ότι έχει την άνεση να στείλει τα μηνύματα του προς πολλές κατευθύνσεις. Έτσι, η επόμενη περίοδος θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Για τις δύο εκλογές και την δυνατότητα να υπάρξει τελικά αυτοδύναμη Κυβέρνηση, υπάρχουν, ανάμεσα στους άλλους, δύο βασικοί παράγοντες που θα καθορίσουν πολλά.
ΜΕΡΑ 25 και Κασιδιάρης
Ο πρώτος παράγοντας είναι τα ποσοστά ειδικά δύο κομμάτων και αν θα τα καταφέρουν να μπουν στην Βουλή.
Το ένα είναι το ΜΕΡΑ 25 που έχει μια άστατη διακύμανση στην πρόθεση ψήφου, η οποία δείχνει το τελευταίο διάστημα να προσεγγίζει το κρίσιμο 3%. Έχει βέβαια την πρόκληση να πιάσει αυτό το ποσοστό και στις δεύτερες. Το άλλο κόμμα είναι το «Κόμμα Κασιδιάρη» το οποίο δείχνει μια εντυπωσιακή σταθερότητα στην ζώνη του 2%-2,3% στην απλή πρόθεση ψήφου και μάλιστα με σημαντικό τμήμα των ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής να μην δηλώνει ότι θα τον ψηφίσει. Η αναφορά αυτή γίνεται, γιατί αν και τα δύο αυτά κόμματα μπουν στην Βουλή μετά την διπλή εκλογική μάχη, ο πήχης της αυτοδυναμίας ανεβαίνει στο 40%
Το ερωτηματικό ΠΑΣΟΚ
Ο δεύτερος παράγοντας είναι τα ποσοστά και η στάση του ΠΑΣΟΚ Σε ενδεχόμενη ανάγκη συνεργασιών για τον σχηματισμό Κυβέρνησης.
Ας σημειωθεί ξεχωριστά, πως αν ένα κόμμα δημιουργούσε την αίσθηση στις αρχές του χρόνου ότι μπορούσε πιθανά να «ανακατέψει την τράπουλα» ήταν το ΠΑΣΟΚ με μια μεγάλη δημοσκοπική έκρηξη. Ωστόσο δεν φαίνεται αυτό να γίνεται, μέχρι στιγμής τουλάχιστον.
Όλες οι δημοσκοπήσεις δίνουν μια πτώση στο τελευταίο δεκάμηνο στα ποσοστά του 2.5%- 3.5%, ενώ η μέση εκτίμηση ψήφου κινείται στο 13% -14% πάντα σύμφωνα με τις αναγωγές του Europe Elects. Το γεγονός δε ότι δεν κατάφερε να εισπράξει από την υπόθεση των υποκλοπών και ότι στις πιο τελευταίες έρευνες επαληθεύτηκε ότι η καμπύλη έχει στραφεί και πάλι προς τα κάτω, θέτει εκ των πραγμάτων ένα βασικό ερώτημα: Θα καταφέρει να κρατηθεί σ΄αυτά τα ποσοστά που θα αποτελούσε σοβαρή επιτυχία (είχε μόλις 8.1% το 2019), θα μπορέσει να τα ανεβάσει ή θα δει τα ποσοστά του να πέφτουν κι άλλο, ανοίγοντας τον δρόμο σε δυσάρεστες εκπλήξεις στις δεύτερες εκλογές όπου θα κυριαρχεί πια πιεστικά η ανάγκη η χώρα να κυβερνηθεί; Δεν υπάρχει εύκολη απάντηση σ΄αυτό . Πάντως η απάντηση δεν είναι η προσφυγή σε σενάρια ότι τα δύο μεγάλα κόμματα έχουν σχέδιο διάλυσης του ΠΑΣΟΚ». Αυτό παραπέμπει περισσότερο στο Κ.Κ.Ε που «βρίσκεται στο στόχαστρο των δυνάμεων της αντίδρασης». Όπως το ΠΑΣΟΚ επιθυμεί και επιδιώκει να πάρει το μεγαλύτερο εκλογικό αποτέλεσμα και αυτό σημαίνει να πάρει ψήφους από Ν.Δ και ΣΥΡΙΖΑ, έτσι και τα άλλα κόμματα κάνουν την ίδια δουλειά. Όλοι την ψήφο του λαού διεκδικούν.
Η πορεία του το επόμενο διάστημα
Η πορεία του ΠΑΣΟΚ το επόμενο διάστημα θα κρίνει πολλά. Αυτή δε, θα εξαρτηθεί από την αποσαφήνιση του αφηγήματός του, της πολιτικής συνεργασιών, τις εναλλακτικές προτάσεις που θα παρουσιάσει και την άντληση εμπειριών και διδαγμάτων από την συνολική ιστορική πορεία του ΠΑΣΟΚ και όχι μόνο κάποιων περιόδων. Θα εξαρτηθεί επίσης και από τα «οχυρωματικά έργα» που θα μπορέσει να κατασκευάσει και από τα δεξιά του και από τα αριστερά του, κάτι που ειδικά για το δεύτερο φαίνεται να έχει υποσταλεί στο όνομα ενός πιο αντιδεξιού λόγου. Δεν είναι εύκολη μια τέτοια προσπάθεια, πολύ περισσότερο όταν πολίτες που «βλέπουν» προς ΠΑΣΟΚ, έχουν πολύ διαφορετικές αντιλήψεις και προσεγγίσεις.
Το σίγουρο είναι ότι οι ψηφοφόροι του κατά 55% τάσσονται υπέρ αυτοδύναμων Κυβερνήσεων (Metron Analysis , Οκτώβριος 2022) , ενώ σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της OPINION POLL το 23.9% επιλέγει αυτοδύναμη Κυβέρνηση Ν.Δ , το 20.9% Κυβέρνηση τεχνοκρατών , το 17.9% Κυβέρνηση συνεργασίας Ν.Δ- ΠΑΣΟΚ, το 13.4% Κυβέρνηση συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ κλπ.
Σύμφωνα δε με την ίδια έρευνα, αυτή την ώρα της μέγιστης επιδείνωσης των σχέσεων ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ, το 50.7% των ψηφοφόρων του δηλώνει πολύ και αρκετά ικανοποιημένο από το έργο της Κυβέρνησης , το 15.6% της κοινής γνώμης από την αντιπολιτευτική τακτική του, ενώ το 62.3% των ψηφοφόρων του θεωρεί καταλληλότερο για Πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, έναντι 13% που επιλέγει τον Α. Τσίπρα, το 20.3% τον Κανένα και το 2.9% άλλον. Τα στοιχεία αυτά αναδεικνύουν το σταυρόλεξο που πρέπει να λυθεί από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.
Το σύνολο των ευρημάτων
Οι δημοσκοπήσεις είναι απλά εργαλεία ανάλυσης της κατάστασης. Πολλοί κοιτάνε μόνο την πρόθεση ψήφου, συχνά μπερδεύονται γιατί άλλοι δίνουν πρόθεση ψήφου, άλλοι πρόθεση ψήφου επί των εγκύρων και άλλοι τελική εκτίμηση ψήφου. Έτσι «συμπαθούν» ή θεωρούν αξιόπιστες τις μετρήσεις που δείχνουν να ικανοποιεί περισσότερο τα πιστεύω τους, μη μπορώντας να αντιληφθούν πόσο πιο κοντά βρίσκονται όλες, μα όλες, οι μετρήσεις αν εμφανιζόταν από όλες τις μετρήσεις εκτίμηση ψήφου. Ωστόσο, αυτό είναι ένα στοιχείο. Η ουσία βρίσκεται στο σύνολο των ποσοτικών στοιχείων σε συνδυασμό με τα ποιοτικά που σπάνια γίνονται αντικείμενο μελέτης μέσα στην γενική επιδερμικότητα που κυριαρχεί. Μόνο από το σύνολο των ευρημάτων μπορείς να δεις, να επιλέξεις, να κάνεις σωστή στρατηγική, αντιλαμβανόμενος ταυτόχρονα ότι επτά οκτώ μήνες μέχρι τις εκλογές είναι πολύς, μα πάρα πολύς χρόνος…