της Αναστασίας Βασιλικής Γκολέμη
Οι μεγάλες προσδοκίες
Οι οικονομία και οι τράπεζες έχουν χωρίσει σε τρίμηνα τους στόχους τους. Οι στόχοι που θέτουν ποσοτικοποιούνται, δηλαδή εντοπίζονται οι κλάδοι και υπολογίζονται οι εισροές επενδύσεων που πρόκειται να υλοποιηθούν. Οι υπολογισμοί αυτοί μεταφράζονται σε ζήτηση και σε επενδυτικό ενδιαφέρον, που θα έχουν αντίκτυπο στην ανάπτυξη και στο Χρηματιστήριο Αθηνών.
- Πρώτος στόχος
Στο νούμερο ένα είναι η εκταμίευση των πρώτων κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης. - Δεύτερος στόχος
Ακολουθεί η επίτευξη μονοψήφιων ποσοστών κόκκινων δανείων, που αποτελεί κρίσιμο σκαλοπάτι για την αναβάθμιση των τραπεζών και της ελληνικής οικονομίας σε επενδυτική βαθμίδα. - Τρίτος στόχος
Η πραγματοποίηση των εκκρεμοτήτων από την εποχή των Μνημονίων ώστε η Ελλάδα να βγει από την αυξημένη επιτήρηση. Επίσης, κριτήριο για αναβάθμιση σε επενδυτική βαθμίδα. - Τέταρτος στόχος
Είναι η άντληση κεφαλαίων από τις αγορές, εμπροσθοβαρώς, τόσο από το Δημόσιο όσο και από τις τράπεζες, προκειμένου να επωφεληθούν από τα χαμηλά επιτόκια. - Πέμπτος στόχος
Τέλος είναι η πραγματοποίηση επενδύσεων τουλάχιστον 5 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης.
Οι οικονομολόγοι και όσοι ασχολούνται με τα οικονομικά έχουν την τάση να μιλάνε με νούμερα. Το ίδιο ισχύει και για τις τράπεζες. Για παράδειγμα, έχουν υπολογίσει πόσα κεφάλαια μπορούν να επενδυθούν στην ελληνική αγορά ακινήτων πριν δημιουργηθεί φούσκα. Η μελέτη αυτή έχει γίνει από μία από τις συστημικές τράπεζες, λαμβάνοντας υπόψη τον οικονομικό κύκλο και τις χρηματοδοτήσεις ανά τομέα. Το μοντέλο υπέδειξε ότι η αγορά κατοικιών επιδέχεται χρηματοδοτήσεις έως 15 δισ. ευρώ. Για το 2022 εκτιμάται ότι στο ελληνικό real estate θα εισρεύσουν τουλάχιστον 1,25 δισ. ευρώ, μόνο από τα νοικοκυριά και τα στεγαστικά δάνεια. Σε αυτά δεν περιλαμβάνονται επιπλέον εισροές 3 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης μέχρι το 2026.
Τέτοιοι υπολογισμοί έχουν γίνει από όλες τις τράπεζες για τις επενδύσεις ανά κλάδο, τόσο μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης όσο και λόγω των επικείμενων συμφωνιών.
Οι μεγάλες προσδοκίες του 2022
Ιανουάριος-Μάρτιος
Στο πρώτο τρίμηνο του 2022 αναμένονται τα πρώτα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης, το πιθανότερο προς τον Μάρτιο, ύψους 3,7 δισ. ευρώ. Το Ταμείο Ανάκαμψης, πέρα από τις χρηματοδοτήσεις, τις επιδοτήσεις και την κινητοποίηση κεφαλαίων, θα επιφέρει νέες ανάγκες για δάνεια ακόμα και από κλάδους που δεν σχετίζονται με το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Πρόκειται για τον πολλαπλασιαστή τον οποίο οι τράπεζες έχουν υπολογίσει σε 10 δισ. ευρώ μέχρι το 2024. Σε αυτά τα 10 δισ. περιλαμβάνονται και οι χρηματοδοτικές ανάγκες νοικοκυριών, κυρίως για στεγαστικά δάνεια, αλλά και για καταναλωτικά, με κύρια αγορά-στόχο τα αυτοκίνητα, και μάλιστα τα ηλεκτροκίνητα. Επίσης, θα υπάρξει ζήτηση για προγράμματα “Εξοικονομώ”.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι παράλληλοι κλάδοι και επαγγέλματα, όπως κατασκευές, προμηθευτές και πελάτες των μεγάλων επιχειρήσεων που θα ευνοηθούν αρχικά από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης θα βγουν επίσης κερδισμένοι. Ενδεικτικά, οι επενδύσεις στην αγορά ακινήτων πρόκειται να ξεπεράσουν τα 1,2 δισ. ευρώ το 2022, μόνο μέσα από τα στεγαστικά δάνεια των νοικοκυριών. Οι προβλέψεις των τραπεζών για την ελληνική αγορά ακινήτων υπολογίζει μέσο ρυθμό ανάπτυξης 4%-5% το 2022. Σε αυτόν τον ρυθμό θα κινηθεί τουλάχιστον μέχρι το 2027. Από την ανάλυση των μοντέλων τους, ο μονοψήφιος ρυθμός ανάπτυξης είναι αυτός που θα κρατήσει το ελληνικό real estate μακριά από φαινόμενα φούσκας. Ένας άλλος παράγοντας είναι η αύξηση της προσφοράς με τη δημιουργία νέων κατασκευών που είχαν παγώσει σε όλη τη διάρκεια της κρίσης που ξεκίνησε το 2008.
Που θα γίνουν οι επενδύσεις;
Ήδη οι τράπεζες έχουν μετρήσει τις επενδύσεις σε κάθε κλάδο, σύμφωνα με τις επαφές που έχουν κάνει με τους επιχειρηματίες. Τα μεγαλύτερα ποσά θα επενδυθούν στην ενέργεια, και συγκεκριμένα σε πράσινες μορφές και σε τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας. Συνολικά υπολογίζονται επενδύσεις 6 δισ. ευρώ μέχρι το 2026. Ο άλλος μεγάλος κλάδος με τις υψηλότερες επενδύσεις είναι εκείνος της ναυτιλίας, όπου θα κινητοποιηθούν συνολικά κεφάλαια 10 δισ.
Επίσης, από τις προκρατήσεις του πρώτου τριμήνου θα διαφανεί η πορεία του τουρισμού, όπου οι επενδύσεις μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης υπολογίζονται σε 4 δισ. ευρώ. Εάν επιβεβαιωθεί ότι στο πρώτο τρίμηνο οι προκρατήσεις θα ξεπεράσουν το 65% της διαθεσιμότητας, τότε οι εισπράξεις θα ξεπεράσουν εκείνες του 2019 και θα προσδώσουν στον προβλεπόμενο ρυθμό ανάπτυξης τουλάχιστον μία ποσοστιαία μονάδα, η οποία μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω εφόσον υλοποιηθούν οι επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης βάσει προγράμματος. Αντίστοιχα, στις υποδομές, περιλαμβανομένων των ιδιωτικοποιήσεων, περιμένουν επενδύσεις 5 δισ. ευρώ μέχρι το 2026 και στη βιομηχανία και μεταποίηση 4 δισ..
Απρίλης-Ιούνιος
Το δεύτερο τρίμηνο στρέφεται σε όλες τις απαραίτητες κινήσεις για την επίσπευση της αναβάθμισης της ελληνικής οικονομίας. Από την πλευρά τους, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες θα έχουν μειώσει τα κόκκινα δάνεια σε μονοψήφιο ποσοστό.
Το κυριότερο στοίχημα είναι η εκπλήρωση των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να βγει από την ενισχυμένη επιτήρηση. Τραπεζίτες και κυβέρνηση έχουν ήδη συμφωνήσει σε κοινό αφήγημα προς τους ξένους επενδυτές προκειμένου να πείσουν και να επισπεύσουν την επενδυτική βαθμίδα από τους οίκους αξιολόγησης.
Ταυτόχρονα, οι τράπεζες θα έχουν προχωρήσει σε συνολικές αντλήσεις κεφαλαίων, μέσω ομολογιακών, κυρίως, εκδόσεων, συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ.
Κάτι αντίστοιχο αναμένεται από το ελληνικό Δημόσιο, το οποίο προγραμματίζει συνολικές εκδόσεις 14 δισ. ευρώ. Η εμπροσθοβαρής κίνηση γίνεται προκειμένου να επωφεληθούν από τα χαμηλά επιτόκια, όσο αυτά δεν απειλούνται σοβαρά από τον πληθωρισμό και από αλλαγή της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ.
Ωστόσο δεν σκέφτονται να εξαντλήσουν όλες τις εκδόσεις στο πρώτο μισό του έτους. Το σκεπτικό τους ίσως αποτελεί έμπνευση με επενδυτική σημασία. Ο πρώτος λόγος είναι ότι αναμένεται παγκοσμίως μεγάλη ζήτηση σε κεφάλαια κατά τις αρχές του 2022. Επομένως, ένα μέρος των κεφαλαίων μπορεί να αναζητηθεί στο δεύτερο μισό ή προς τα τέλη του 2022. Η πιθανή αύξηση του κόστους χρήματος στο δεύτερο εξάμηνο εκτιμάται ότι θα αντισταθμιστεί μερικώς από την προεξόφληση της αναβάθμισης σε επενδυτική βαθμίδα. Η λέξη “μερικώς” χρησιμοποιείται από τις τράπεζες διότι τα μοντέλα τους δείχνουν ότι ήδη στα ελληνικά ομόλογα και τις ελληνικές μετοχές η αναβάθμιση σε επενδυτική βαθμίδα έχει σχεδόν προεξοφληθεί από τις αγορές και τους ξένους επενδυτές. Αυτό φαίνεται πιο έκδηλα από τα επιτόκια και τις αποδόσεις των εταιρικών ομολόγων που εκδίδονται. Επίσης, από το risk premium που αντικατοπτρίζεται στο ταμπλό του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
Ιούλιος-Σεπτέμβρης
Το τρίτο τρίμηνο του έτους είναι εκείνο που η οικονομία ανέκαθεν στρέφει το βλέμμα στην πορεία του τουρισμού. Τράπεζες και κυβέρνηση προσδοκούν αναθεώρηση προς τα πάνω του ρυθμού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, κάτι που θα διευκολύνει τόσο τη δημοσιονομική πολιτική όσο και τη διαχείριση του δημόσιου χρέους. Καταλυτικό παράγοντα αποτελεί η αναμενόμενη υποχώρηση του πληθωρισμού, του ενεργειακού κόστους και της πανδημίας.
Οκτώβρης-Δεκέμβρης
Το τελευταίο τρίμηνο του έτους είναι και το πιο κρίσιμο. Είναι αυτό κατά το οποίο τράπεζες και ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να δείξουν επενδύσεις που θα έχουν πραγματοποιηθεί μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, έναν υψηλό ρυθμό ανάπτυξης και διάψευση των προβλέψεων για νέα κόκκινα δάνεια και επιδείνωση της αγοράς εργασίας.
Στο τέλος του τέταρτου τριμήνου οι αισιόδοξες φωνές δεν αποκλείουν την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας σε επενδυτική βαθμίδα και την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο QE και το APP της ΕΚΤ. Πάντως, οι περισσότερες γνώμες από τις τράπεζες συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι η αναβάθμιση είναι πιθανότερη μέσα στο 2023.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι;
Οι κυριότεροι κίνδυνοι, όπως, άλλωστε επισημαίνουν Τράπεζα της Ελλάδος και άλλοι οργανισμοί, εντοπίζονται στους εξής τομείς:
- Έξαρση της πανδημίας, με παραμονή του πληθωρισμού και των υψηλών τιμών ενέργειας, που θα επηρεάσουν την οικονομική δραστηριότητα και τη ζήτηση.
- Εκτίναξη του ελλείμματος ισοζυγίου λόγω υψηλής εσωτερικής ζήτησης (εισαγωγές), που θα ροκανίσουν την ανάπτυξη και θα βάλουν φωτιά στον πληθωρισμό.
- Καθυστερήσεις και αναποτελεσματικότητα στην εκταμίευση και αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης.
- Εμφάνιση των προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας με την απόσυρση των μέτρων στήριξης, με πρώτο θύμα την αγορά εργασίας και την αύξηση των κόκκινων δανείων.
- Υψηλή εξάρτηση των τραπεζών από κρατικά ομόλογα και από αναβαλλόμενη φορολογία, δηλαδή αυξημένη διασύνδεση με το κράτος. Μια αύξηση των αποδόσεων και πτώση των τιμών των ομολόγων θα προκαλέσει τεράστιες ζημιές στις αποτιμήσεις των χαρτοφυλακίων ομολόγων των τραπεζών, που σήμερα κατέχουν τίτλους 30 δισ. ευρώ.
Επενδυτική στρατηγική
Το κύριο σενάριο αναλυτών και αγορών συνηγορεί ότι και το 2022 οι ρυθμοί ανάπτυξης θα είναι χαμηλότεροι του 2021, αλλά και σημαντικά ανώτεροι των μακροχρόνιων. Αυτό το σενάριο θα παρέμενε θετικό για μετοχές και εταιρικά ομόλογα, και για ομόλογα αναδυόμενων χωρών.
Να σημειωθεί ότι ο πληθωρισμός έχει αρχίσει να διαφαίνεται ως μη παροδικό φαινόμενο, με αποτέλεσμα να συντελείται μια μετατόπιση της ρητορικής των περισσότερων κεντρικών τραπεζών προς το αυστηρότερο. Η μετατόπιση αυτή έχει έως τώρα περιορισμένο αντίκτυπο στις αγορές και στο στάδιο αυτό δεν παρατηρούμε τη μεταβλητότητα που θα μπορούσε να εκδηλωθεί, λόγω προσδοκιών μείωσης ρευστότητας, στο παρόν υπερμοχλευμένο και υπεραισιόδοξο οικονομικό περιβάλλον.
Στις ομολογιακές αγορές παρατηρούνται πιέσεις οι οποίες είναι ακόμη ήπιες, δεδομένης της δυναμικής της ανάπτυξης και του πληθωρισμού. Σύμφωνα με τον οικονομικό συντάκτη Λεωνίδα Στεργίου κυριαρχεί μια περιορισμένη ανοδική αντίδραση στις αποδόσεις των μακροπρόθεσμων κυρίως ομολόγων η οποία πιθανόν εξηγείται από την πιθανή απειλή για στασιμοπληθωρισμό, αλλά όχι με την έννοια του φαινομένου ταυτόχρονης ύφεσης και πληθωρισμού της δεκαετίας του 1970. Tο 2022 υπάρχει ο κίνδυνος μιας απότομης επιβράδυνσης κάτω από τη μακροχρόνια τάση για την ανάπτυξη, με τον πληθωρισμό να διατηρείται υψηλοτέρα. Το σενάριο αυτό δεν θα ήταν θετικό για μετοχές και ομόλογα υψηλού ρίσκου.
Πάντως, οι προσδοκίες για την εταιρική κερδοφορία παραμένουν ικανοποιητικές, ενώ παράλληλα η ρευστότητα παραμένει υψηλή. Δεδομένης της τάσης αυτής, θα μπορούσε να επιλεγεί μια αμυντική επενδυτική στρατηγική, λόγω των ανησυχιών για τον πληθωρισμό. Στις επιλογές μετοχών, αυτές μπορούν να επικεντρωθούν σε κλάδους και χώρες που επωφελούνται από την παρατηρούμενη άνοδο των τιμών ενέργειας και των αποδόσεων των ομολόγων.
Τα εμπορεύματα διατηρούν σημαντική ανοδική δυναμική, κυρίως λόγω προβλημάτων στην πλευρά της προσφοράς και σε θέματα εφοδιαστικής αλυσίδας, αλλά και εξαιτίας γεωπολιτικών γεγονότων που είναι δύσκολο να εκτιμηθούν. Τα θεμελιώδη μεγέθη οδηγούν τους αναλυτές των μεγαλύτερων οίκων και τραπεζών στο συμπέρασμα ότι πιθανότερη είναι μια πτωτική κίνηση.
Πηγή: todaypress.gr